Bewerking: Huib J. Plankeel, Leiden - www.grijsbaard.nl
Het trouwboek van Breskens is over de gehele periode 1611-1796 goed bewaard gebleven. Slechts onder ds Franciscus Bogaert (1626-1652) is er een hiaat, dat loopt van 1630 tot 1653, al heeft men na zijn overlijden een aantal teruggevonden trouwbriefjes uit die periode alsnog ingeschreven.
Het trouwboek is eigenlijk een register van ondertrouw en werd bijgehouden door order van de overheid. De ondertrouw was voor de overheid de belangrijkste handeling bij een huwelijksverbintenis tussen twee personen. Daar moest duidelijk worden of de beide partijen vrij waren om te trouwen, en of zij, indien nog minderjarig, toestemming hadden van ouders of voogden. De ondertrouw was dus geen vrijblijvende handeling. Men kon daar ook niet onderuit, tenzij met heel veel moeite. Na de ondertrouw volgden de drie zondaagse afkondigingen, geboden of proclamaties in de kerk en op het publicatiebord. Als niemand dan bezwaar maakte, kon het huwelijk voltrokken worden. De voltrekking van het huwelijk zelf was geen zaak van de overheid. Die bepaalde slechts, dat het huwelijk binnen een bepaalde periode ná de ondertrouw voltrokken moest zijn.
In deze bewerking van dit trouwboek heb ik alle relevante gegevens uit het trouwboek bijeengebracht, telkens in periodes van 10 jaar.
Kies nu hieronder de gewenste periode door op de jaartallen te klikken:
Kies nu hieronder de gewenste periode door op de jaartallen te klikken:
1611-1620 | 1621-1630 | 1631-1642 hiaat | 1643-1650 | 1651-1660 | |
1661-1670 | 1671-1680 | 1681-1690 | 1691-1700 | 1701-1710 | |
1711-1720 | 1721-1730 | 1731-1740 | 1741-1750 | 1751-1760 | |
1761-1770 | 1771-1780 | 1781-1790 | 1791-1796 |
Om de terugzoek mogelijkheden te vergroten heb ik in deze bewerking een aantal zaken
gestandaardiseerd. Zo heb ik overal de afkortingen j.m. (voor jongeman, jongesel), j.d. (voor jonge
dochter en alle andere varianten), wedr. en wed. (weduwnaar en weduwe) gebruikt, zelfs al stond er
in de tekst een andere spelling of schrijfwijze. Ook plaatsnamen en streeknamen zijn, wanneer daar
geen twijfel over bestaat, gestandaardiseerd naar een moderne spelling. Soms heb ik de oude naam
laten staan en tussen vierkante haken de moderne naam vermeld.
Eveneens tussen vierkante haken staan commentaren, opmerkingen, toevoegingen e.d. van mijn hand.
Daaronder ook de dag van de week, wanneer deze bij de ondertrouw afwijkt van zaterdag, en bij de
trouw afwijkt van zondag. Over het geheel bezien vallen de ondertrouwen in Breskens meestal op
zaterdag. Een daarvan afwijkende dag kan betekenen, dat er bij het neerschrijven van de datum een
fout is gemaakt. Slechts in enkele gevallen is duidelijk, dat de ondertrouw echt op een afwijkende
dag heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld bij enkele aanzienlijke personen als predikant, bailliu of
schoolmeester, soms ook bij militairen, die mogelijk niet gemakkelijk vrij konden krijgen.
Hetzelfde geldt voor de huwelijken: de meeste vielen op zondag of op een kerkelijke feestdag als 2e
paasdag, en bij de meer gegoeden in bepaalde periodes ook op woensdag, en uitzonderlijk op vrijdag
of dinsdag.
Bij de ondertrouw staat niet altijd expliciet vermeld, dat die te Breskens heeft plaatsgevonden.
Wanneer er getuigen worden vermeld, neem ik aan, dat dat het geval is geweest. Het woordje alhier
heb ik dan tussen vierkante haken toegevoegd.
Stukken tekst, die ik letterlijk heb overgenomen, staan tussen dubbele aanhalingstekens. Dat
betreft vooral wat langere citaten, als in de beginperiode de vermelding van de getuigen. De
precise formulering kan daar soms van belang zijn.
Wanneer ik afkortingen heb uitgewerkt, dan heb ik dat met cursief gedaan: Pr. dus door mij
geschreven als Pieter. Dat komt evenwel weinig voor.
Overigens, reacties op deze bewerking stel ik altijd op prijs. Ook blijf ik geïnteresseerd in meldingen omtrent personen uit Breskens, die elders (en dan vooral wat verder uit de buurt) zijn terecht gekomen.